"ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΘΕΝΤΕΣ ΤΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΟΚΑ" ΜΙΧΑΛΑΚΗΣ ΚΑΡΑΟΛΗΣ – ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

10 ΜΑΙΟΥ 1956

...Φέτος συμπληρώνονται 55 χρόνια, από τις 10 Μαΐου 1956...όπου η ελληνική περηφάνια, το αστείρευτο θάρρος και η παλικαριά που επέδειξαν οι Μιχαλάκης Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου, ανεβαίνοντας πρώτοι στο ικρίωμα της αγχόνης, ανύψωσαν την...
τελευταία, ίσως, ένδοξης σελίδας της Ελληνικής Ιστορίας μας, αναδεικνύοντας πρότυπα ηρώων για τις παρούσες αλλά και τις μέλλουσες γενεές.


Μιχαλάκης Καραολής

Ο Μιχαλάκης Καραολής γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1933, στο χωριό Παλαιοχώρι της επαρχίας Λευκωσίας και ήταν το τέταρτο παιδί του Σάββα και της Παναγιώτας Καραολή. Τέλειωσε το Δημοτικό σχολείο του χωριού του και αποφοίτησε με υποτροφία από την Αγγλική σχολή Λευκωσίας.

Παράλληλα εργάστηκε στο Τμήμα Φόρου Εισοδήματος και διάπρεψε ως αθλητής στίβου στην ομάδα του ΑΠΟΕΛ.

Ο Μιχαλάκης εντάχθηκε από τους πρώτους στις τάξεις της ΕΟΚΑ πολύ πριν από την 1η Απριλίου 1955, με την ομάδα του φίλου του και συγχωριανού του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη. Συγκεκριμένα δούλεψε στο τμήμα πληροφοριών της Οργάνωσης, πήρε μέρος στη μεταφορά οπλισμού και σε διάφορες βομβιστικές επιθέσεις κατά των Άγγλων.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ - 28 Αυγούστου 1955 Ο Μιχαλάκης Καραολής, ο Ανδρέας Παναγιώτου και ο Γιώργος Ιωάννου παίρνουν μέρος σε μια από τις πιο εντυπωσιακές ενέργειες της ΕΟΚΑ - την εκτέλεση του «Έλληνα» αστυνομικού Ηρόδοτου Πουλλή, ο οποίος πρόδιδε τον αγώνα και συνεργαζόταν με τους Άγγλους.

Η εκτέλεση του Πουλλή πραγματοποιήθηκε καθώς παρακολουθούσε συγκέντρωση που οργάνωνε το ΑΚΕΛ, στη Οδό Λήδρας στην καρδιά της Λευκωσίας. Από τους πυροβολισμούς των αγωνιστών προκλήθηκε χάος στη περιοχή. Ο Καραολής και ο Παναγιώτου, που χρησιμοποίησαν τα πιστόλια τους, έτρεχαν σε σημείο της Λήδρας για να πάρουν τα ποδήλατά τους και να διαφύγουν. Παριστάμενοι προσπάθησαν να τους εμποδίσουν. Ο Παναγιώτου, κατάφερε να διαφύγει, ο Καραολής, όμως αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το ποδήλατο του και να απομακρυνθεί τρέχοντας. Για κακή του τύχη όμως, οι αριθμοί κατασκευής του ποδήλατου μαρτύρησαν την ταυτότητα του, και έτσι οι Άγγλοι βρήκαν στα αρχεία του Τμήματος Οδικών Μεταφορών ότι το ποδήλατο ανήκε στον Μιχαλάκη Καραολή.

Κι ενώ κατάφερε να κρυφτεί για λίγες μέρες, στη προσπάθεια του ο Μιχαλάκης να διαφύγει και να ενταχθεί στην αντάρτικη ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου, συλλαμβάνεται σε ενέδρα από τις αγγλικές δυνάμεις και φυλακίζεται στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας.

Η ΔΙΚΗ - 28 Οκτωβρίου 1955 Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης προσπάθησε να καταστρέψει το ποδήλατο του Καραολή, ως ένα σημαντικό τεκμήριο εις βάρος του, τοποθετώντας βόμβα στις αποθήκες που βρισκόταν το ποδήλατο, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα.

Ο Καραολής στο δικαστήριο δέχεται την καταδίκη του με μεγάλη ψυχραιμία και χωρίς κανένα παράπονο, παρότι η σφαίρα που σκότωσε τον Ηρόδοτο Πουλλή προερχόταν από το όπλο του Ανδρέα Παναγιώτου. Ο Μιχαλάλης δεν αποκάλυψε όνομα συναγωνιστή του. Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος δέχεται τη ποινή του και ετοιμάζεται να ανέβει στο ικρίωμα της αγχόνης σαν ΩΡΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ!

Η ΕΟΚΑ κατάστρωνε σχέδια απόδρασης του από τις Φυλακές, ο ίδιος όμως ο Καραολής ανεφέρει σε ιδιόχειρη αναφορά του στον Αρχηγό Διγενή να σταματήσει η όποια τυχόν προσπάθεια απόδρασης του, για το λόγο ότι ανησυχούσε μήπως δολοφονηθεί ο ίδιος αλλά ιδιαίτερα να βάλει σε κίνδυνο τη ζωή κάποιου άλλου που θα προσπαθούσε να τον βοηθήσει να αποδράσει. Δεν ήθελε να χάσει ένας άλλος τη ζωή του, για χάρη του.

Στο τελευταίο τoυ γράμμα προς τo θείο τoυ Δαμιανό γράφει:
"Με απόλυτη ψυχική γαλήvη σας απευθύvω τo λόγo τoυ τελευταίoυ απoχαιρετισμoύ, χωρίς όμως v απoκρύπτω τηv πικρία πoυ μoυ πρoκάλεσε η στέρηση μιας απoχαιρετιστηρίoυ επίσκεψης εκ μέρoυς τωv πλέov στεvώv τoυλάχιστov, συγγεvώv. Ελπίζω ότι όλoι θα κρατήσoυv τηv ψυχραιμία τoυς και ότι τo κoυράγιo δεv θα λείψει. Θα ήταv πραγματική ικαvoπoίηση για μέvα αv όλoι και ιδιαίτερα η μητέρα μoυ τα καταφέρoυv vα απoφύγoυv τoυς θρήvoυς και τoυς σπαραγμoύς για μέvα. Εμέvα δεv πρέπει vα με λυπάστε, διότι κι εγώ δεv βλέπω vα είμαι τόσov αξιόκλαυστoς. Κι' εφ' όσov εγώ δεv βρίσκω λόγo για vα κλαίω τov εαυτό μoυ, τότε oύτε κι oι δικoί μoυ δεv πρέπει vα κλαίvε."

Τα ελληνόπουλα δεν ξέρουν μόνο πως πρέπει να ζουν. - Ξέρουν και πώς να πεθαίνουν - Kαι πως την πατρίδα να τιμούν. – Μιχαλάκης Καραολής

Ο Στρατηγός Γεώργιος Γρίβας Διγενής σε πολλά μηνύματα του έγραφε: «κάντε το αδύνατο δυνατό, ελευθερώστε τον Καραολή».

Ανδρέας Δημητρίου

Ο Ανδρέας Δημητρίου γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1934, στο χωριό Άγιος Μάμας της επαρχίας Λεμεσού. Γονείς του ο Δήμητρης και η Ευδοκία Δημητρίου. Αδέλφια του ο Σάββας και η Έλενη. Σε ηλικία μόλις 5 χρονών έχασε το πατέρα του, έτσι ο ρόλος της μητέρα του ήταν πολύ δύσκολος αφού έπρεπε να μεγαλώσει μόνη της τα τρία της παιδιά. .Τέλειωσε το Δημοτικό σχολείο του χωριού του και το 1947 αποχαιρετώντας την οικογένεια του φεύγει για την Αμμόχωστο όπου θα φοιτήσει εκεί για τρία χρόνια στο Νυχτερινό Γυμνάσιο.

Στη συνέχεια εργάστηκε σε κατάστημα .εκρηκτικών και κυνηγετικών ειδών. Εντάχθηκε στο εργατικό κίνημα και διετέλεσε πρόεδρος των Νέων Συντεχνιών της Αμμοχώστου.

Η προσφορά του καθώς και η δράση του στην ΕΟΚΑ χαρακτηρίζονται πολυσήμαντες, αφού μια από τις επιχειρήσεις στις οποίες πρωταγωνίστησε ήταν η αρπαγή όπλων από τις στρατιωτικές αποθήκες Αμμοχώστου, για να μεταφερθούν σε διάφορες αντάρτικες ομάδες. Μέσα από την επιχείρηση αυτή η οποία πέτυχε με απόλυτη επιτυχία, ενισχύθηκε η ΕΟΚΑ σημαντικά.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ - 28 Νοεμβρίου 1955 Ο Ανδρέας Δημητρίου παραμονεύοντας για ώρα οπλισμένος έξω από τον κινηματογράφο «Χατζηχαμπή» στην Αμμόχωστο, βλέπει ξαφνικά τον στόχο του…. τον πράκτορα της «Ιντέλιτζενς Σέρβις», Σιντνεί Τέιλορ …στρέφει το όπλο του και τον πυροβολά τραυματίζοντας τον.

Ο Δημητρίου σπεύδει να απομακρυνθεί τρέχοντας. Διερχόμενη περίπολος τον περικυκλώνει ζητώντας του να παραδοθεί. Αυτός αρνείται πεισματικά. Οι Άγγλοι μη έχοντας άλλη επιλογή για να τον συλλάβουν τον πυροβολούν και τον τραυματίζουν στο χέρι. Μεταφέρεται εσπευσμένα με ελικόπτερο στο Νοσοκομείο Λευκωσίας και από εκεί στις Κεντρικές Φυλακές.

Η ΔΙΚΗ - 13 Δεκεμβρίου 1955 Ο Ανδρέας Δημητρίου με τραυματισμένο χέρι παρουσιάζεται στο δικαστήριο για την προανάκριση της υποθέσεως του.
Σε λίγες μέρες καθώς η δίκη είχε τελειώσει και έμεινε μόνο η απόφαση, ο δικαστής ρώτησε τον Δημητρίου αν ήθελε να δηλώσει κάτι πριν να καταδικαστεί. Ο Ανδρέας του απάντησε «Τίποτε!» και τότε το δικαστήριο τον βρίσκει ένοχο και τον καταδικάζει στην έσχατην των ποινών…

Ο Ανδρέας προς έκπληξη όλων στο δικαστήριο, χαμογελά περήφανα και δέχεται με θάρρος και περηφάνια τη θανατική του καταδίκη.

Η υπόθεση του επανεξετάστηκε από το εφετείο αλλά απορρίφθηκε, όπως απορρίφθηκε και η αίτηση για χάρη, την οποίαν υπέβαλαν οι δικηγόροι στον κυβερνήτη Χάρτινγκ.

Λίγο πριν βαδίσει στην αγχόνη, είχε πει στους δικούς του:
«Η ώρα τoυ θαvάτoυ μoυ πλησιάζει...Τo μόvo πoυ λυπoύμαι είvαι πoυ δε θα δω τηv Κύπρo μας ελεύθερη. Καλά μoυ αδέλφια, αγαπημέvη μάvα, μη λυπάστε πoυ πεθαίvω, γιατί πεθαίvω σαv άvτρας. Σας εύχoμαι vα ζήσετε ελεύθερoι. Χωρίς θυσίες δεv κατακτιέται η λευτεριά. Ελπίζω vα είμαστε oι πρώτoι και oι τελευταίoι. Πριv φύγετε από κovτά μoυ θα σας ζητήσω μια χάρη. Οταv, στηv Κύπρo μας, αvατείλει o ήλιoς της λευτεριάς vα μεταφέρετε τα κόκκαλα μoυ στo χωριό πoυ γεvvήθηκα, πoυ αvατράφηκα, πoυ χάρηκα, τα παιδικά μoυ χρόvια. Να τα βάλετε κovτά στα κόκκαλα τoυ πατέρα μoυ πoυ θα με περιμέvει. Ο θάvατoς δεv με φoβίζει γιατί η ζωή είvαι περιττή μέσα στη σκλαβιά. Ζήτω oι αγωvιστές της λευτεριάς. Ζήτω η λευτεριά. Γεια σας!»

9 Μαΐου 1956 στην Αθήνα, χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία Ομονοίας για να καταδικάσουν τα σκληρά μέτρα του Άγγλου κυβερνήτη Χάρντινγκ στην Κύπρο και να αποτρέψουν την προγραμματισμένη για την επόμενη μέρα εκτέλεση των δυο αγωνιστών. Τα επεισόδια γενικεύτηκαν στο κέντρο της Αθήνας, με τα όργανα της τάξης να ανοίγουν πυρ κατά των διαδηλωτών, με αποτέλεσμα τέσσερις άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους.

Ο ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΟΣ - 10 ΜΑΙΟΥ 1956: Πέμπτη μετά το Πάσχα...Τους σέρνουν ατάραχους στο σκοτεινό εκείνο δωμάτιο, στο δωμάτιο εκείνο που θα τους έκανε στη συνέχεια για πάντα ΑΘΑΝΑΤΟΥΣ, στο δωμάτιο εκείνο που δεν τους τρόμαξε ούτε για μια στιγμή το θέαμα της καταπακτής ...Ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου, περήφανα στέκονται εκεί βλέποντας κατάματα το σχοινί της αγχόνης... βλέποντας κατάματα το θάνατο να έρχεται με τον πιο βάναυσο τρόπο... όμως Δεν λυγίζουν... οι Έλληνες ποτέ δεν λυγίζουν! Ο φόβος τους κυριεύεται από ΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ. Αγέρωχοι, ήρεμοι και με δυνατή φωνή ψάλλουν περήφανα τον Εθνικό Ύμνο «Σε γνωρίζω από την κόψη/ του σπαθιού την τρομερή,/ σε γνωρίζω από την όψη/ που με βία μετράει τη γη./ Απ' τα κόκαλα βγαλμένη/ των Ελλήνων τα ιερά,/ και σαν πρώ..... η λέξη κόβεται από τον τρομαχτικό ήχο της καταπακτής...


Ο Καραολής και ο Δημητρίου υπήρξαν οι πρώτοι αγωνιστές του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ που καταδικάσθηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν από τους Άγγλους δυνάστες. Με αυτό το τρόπο πίστεψαν οι Άγγλοι πως θα εκφοβίσουν τους Έλληνες της Κύπρου και θα αποδυνάμωναν την δύναμη της ΕΟΚΑ και τον Στρατηγό Γεώργιο Γρίβα Διγενή.
Αντίθετα, η γενναία θυσία των Καραολή και Δημητρίου προκάλεσε την αντίδραση και τον εξοργισμό όλων των Ελλήνων. Ο πόθος για λευτεριά και Ένωση με τη Μητέρα Ελλάδα, αναγκάζει τους Άγγλους να γονατίσουν μπροστά τους , αφού τίποτα και κανένας δεν μπορεί να τους σταματήσει .... η Κύπρος μετατρέπεται σε ιερό θυσιαστήριο, περιφρονώντας τον θάνατο έχοντας μόνο πίστη και ελπίδα πως θα κυματίσει σύντομα η γαλανόλευκη σε μια Κύπρο ΕΛΛΗΝΙΚΗ και ΕΛΕΥΘΕΡΗ...!

ΚΑΡΟΛ ΓΡΙΒΑ