Η μυθική παρουσίαση της Βίας

Ζούμε σήμερα μια υστερική επιδημία καταδίκης της βίας ΓΕΝΙΚΑ. Σε αυτό το χορό της καθεστωτικής μυθολογίας περί βίας συμμετέχει ΕΝΕΡΓΑ και η «αριστερά», ιδιαίτερα οι συριζαίοι που μοχθούν να αποδείξουν ότι αποτελούν τους εγγυητές της καπιταλιστικής «νομιμότητας».

Πάντα αυτό έπρατταν, με...
ποικίλες μορφές: «ΟΧΙ βία», «ΟΧΙ εντάσεις», «ΟΧΙ πόλωση» κ.λπ…

Αν και έχουμε γράψει όγκους κειμένων πάνω στο ζήτημα, θεωρούμε σκόπιμο να αναδημοσιεύσουμε κάποια παλιά μας κείμενα, για να συμπληρωθεί ο «φάκελος» γύρω από τη μυθική παρουσίαση της βίας.

Θ αρχίσουμε με δύο αποσπάσματα από πολύ παλιά μας κείμενα.

Το πρώτο είναι γραμμένο το Μάιο του 1999: Από το άρθρο «απλουστεύσεις» (περιέχεται στο βιβλίο: «Η Νέα Τάξη και οι χρήσιμοι ηλίθιοι»).

Το δεύτερο γράφτηκε το Μάρτιο του 2001. Από την εισαγωγή του βιβλίου: «Μυθολογίες και Μεταλλάξεις».

1999:

ΤΑ απλουστευτικά εξισωτικά σχήματα υπακούουν στους νόμους της τυπικής λογικής και στην εξίσου τυπική μέθοδο των αφαιρέσεων. Με την αφαίρεση του περιεχομένου των πραγμάτων, των ποιοτικών χαρακτηριστικών, της ιστορίας και της κίνησης φθάνουμε σε σχήματα λογικών κατηγοριών, στον καθαρό λόγο, σε ακίνητες ηθικές φόρμουλες, σε μεταφυσικά απόλυτα.

ΜΕ την εξάτμιση της ουσίας των πραγμάτων και των ποιοτικών χαρακτηριστικών οδηγούμαστε στη στατική των ισοτήτων. Δηλαδή στη μέθοδο του λόγου που συνίσταται στο να ορίζει το ίδιο με το ίδιο (ταυτολογία): Το έγκλημα είναι έγκλημα, η απανθρωπιά είναι απανθρωπιά, η βία είναι βία, οι σφαίρες είναι σφαίρες κλπ. Έτσι σκοτώνουμε τη διαλεκτική επειδή μας αντιστέκεται και θεμελιώνουμε ένα κόσμο νεκρό, έναν κόσμο ακίνητο και μια μορφή “τρίτης ιδεολογίας”. Ιδεολογία που βαδίζει παράλληλα στις “γραμμές των δύο μετώπων” και ακροβατεί ανάμεσα στα “αντιμαχόμενα στρατόπεδα”...

ΜΕ αυτή τη μικροαστική ρητορική της απλοποίησης του κόσμου υπό μορφή εξίσωσης καταλύεται κάθε διαλεκτική, ταχυδακτυλουργικά αναστρέφεται η πραγματικότητα και στη σφαίρα της πολιτικής ενισχύεται και νομιμοποιείται το status. Ας πάρουμε για παράδειγμα την “ιδεολογία” της Μη-Βίας που εκφράζεται με τις εξισώσεις: Η βία είναι βία, η απανθρωπιά είναι απανθρωπιά κλπ.

ΤΙ σημαίνουν αυτές οι απλοποιήσεις; Ότι εξισώνεται η καθεστωτική βία εκείνων που θέλουν να διατηρήσουν τις απάνθρωπες σχέσεις του καπιταλισμού με τη βία της επανάστασης που τείνει να καταργήσει αυτές τις σχέσεις. Εξισώνεται η ιμπεριαλιστική βία με τη βία της αντίστασης, η βία του κράτους με τη βία των λαϊκών εξεγέρσεων, η βία της αστυνομίας με τη βία των απεργών και διαδηλωτών. Εξισώνεται ο θάνατος ενός τυράννου με το θάνατο ενός εξεγερμένου σκλάβου, ο θάνατος ενός αγωνιστή με το θάνατο του δημίου του.

ΌΤΑΝ, συνεπώς, λέμε πως η βία είναι απαράδεκτη γενικά δεν κάνουμε τίποτε άλλο από το να αφαιρούμε το ταξικό περιεχόμενο της βίας, τις ποιοτικές διακρίσεις και να τη μετατρέπουμε σε μια ηθική φόρμουλα.

Ιδεολογικά, αναπαράγουμε τον πιο γλυκερό ταξικό πατσιφισμό. Είναι σαν να λέμε στους καταπιεσμένους όταν εξεγείρονται: Όχι βία! Δηλαδή όχι βία κατά της βίας! Που σημαίνει αποδοχή της νόμιμης καθεστωτικής βίας. Η θεωρία, λοιπόν, της μη-βίας ενώ δεν εμποδίζει την ιμπεριαλιστική θηριωδία να σκορπάει το θάνατο και τα όργανα καταστολής να σπάνε τα κεφάλια των διαδηλωτών ρίχνει τους πολίτες σε μια παθητικότητα εντελώς ασυμβίβαστη με την αναγκαιότητα του αγώνα τους.

Έτσι πρακτικά η γενική και αφηρημένη καταδίκη της βίας αποβαίνει αποκλειστικά κατά της επαναστατικής βίας -δηλαδή του μοναδικού μέσου που μπορεί να ανατρέψει ριζικά όλες της υφιστάμενες μορφές βίας.

Ευτυχώς βεβαίως που η ιστορία δεν ακολουθεί τις σπαραξικάρδιες ηθικολογίες και υποκριτικούς θρήνους των “ανθρωπιστών”, γιατί θα είχαμε μείνει στην εποχή των σπηλαίων…

2001

Ο σύγχρονος άνθρωπος και η συνείδησή του αιωρούνται μεταξύ ευρύτατων πολιτικών, νομικών και φιλοσοφικών μύθων. Μας κατακλύζουν από παντού οι μύθοι, ο από-πολιτικοποιημένος δηλαδή λόγος. Ένας λόγος που στερεί το αντικείμενό του από κάθε λογής ιστορία και συγκαλύπτει το κοινωνικό και πολιτικό περιεχόμενό του. Ο μυθικός λόγος παγιδεύει και εξαπατά και ταυτόχρονα δίνει σ΄αυτή την απάτη κοινωνική σπουδαιότητα και εγκυρότητα, το διακριτικό ηθικό παράσημο της κοινωνικής ιεραρχίας. Ας δούμε για παράδειγμα τη μυθική παρουσίαση της Βίας.

Ένας άνθρωπος εάν ληστέψει, αυτό είναι πράξη βίας. Όταν, όμως, το κράτος ληστεύει, αυτό ονομάζεται «έμμεση φορολογία» και η επιβολή της «εφαρμογή του νόμου». Επίσης όταν η ληστεία γίνεται από το Κεφάλαιο, βαπτίζεται «κέρδος» ή «επένδυση». Ένας μαθητής εάν είναι ανυπάκουος, αυτό ονομάζεται «αυθάδεια». Η τιμωρία, όμως, που επιβάλλει ο δάσκαλος, λέγεται «αγωγή»... Η χειραγώγηση της γυναικείας σάρκας που γίνεται δια μέσου των κοινωνικών προτύπων της «ομορφιάς», ή των τυποποιημένων καλουπιών της μόδας, δεν ονομάζεται βιασμός, αλλά «φροντίδα» και «ομορφιά» του γυναικείου σώματος. Ο βιασμός του παιδιού από τη διαφημιστική λαίλαπα και ο ακρωτηριασμός του από το φασιστικό «βομβαρδισμό» των παιδικών εκπομπών είναι «ελευθερία επιλογής»...

Η κρατική βία και η κυβερνητική αυθαιρεσία εμφανίζονται ως νομιμότητα. Όταν π.χ. η κυβέρνηση επιτίθεται βάναυσα στο εργατικό εισόδημα, αυτό θεωρείται νόμιμο, παράνομη χαρακτηρίζεται η αυτοάμυνα των εργαζομένων. Όταν τα ΜΑΤ σπάνε τα κεφάλια των διαδηλωτών αυτό δεν ονομάζεται βία, αλλά «διαφύλαξη της νομιμότητας». Εκείνοι που βιοπραγούν και τρομοκρατούν είναι οι διαδηλωτές. Όταν συλλαμβάνονται με κάθε ευκαιρία «οι συνήθεις ύποπτοι», αυτό δεν είναι τρομοκρατία. Τρομοκράτες είναι οι συλληφθέντες...

Γίνεται φανερό ότι ο μύθος είναι η ιδεολογική γλώσσα της εξουσίας. Μια γλώσσα που εκείνο που παρουσιάζει ως νόμιμο δεν είναι παρά η κυρίαρχη κοινωνική βία. Ο μύθος -λέει ο Ρολάν Μπαρ- είναι Δεξιός: «Η αστική τάξη σκεπάζει με ένα προσωπείο την αστική της ιδιότητα και έτσι παράγει το μύθο...».

Υπάρχει βεβαίως και μύθος στα «αριστερά». «Εμφανίζεται ακριβώς τη στιγμή όπου η Επανάσταση μετατρέπεται σε «Αριστερά», δέχεται δηλαδή να φορέσει το προσωπείο, να συγκαλύψει το όνομά της...»

Ρεσάλτο