ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ –ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Άρθρο της Άντας Τσικερδή (Εδικής Παιδαγωγού MSc), για την ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ –ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΔΕΠ-Υ)

Πως είναι άραγε το να έχω ΔΕΠ-Υ;

«Είναι σαν να έχω υπέρ-φορτιστεί. Έχω μια καλή ιδέα, πάνω στην οποία πρέπει να δουλέψω αμέσως, αλλά...

να που μου έρχεται και άλλη μια ιδέα πριν ολοκληρώσω την πρώτη. Και ασχολούμαι με αυτήν, αλλά έρχεται και μια τρίτη ιδέα και πρέπει να αρχίσω και με αυτήν και σύντομα οι υπόλοιποι λένε πως είμαι αποδιοργανωμένος, παρορμητικός και κάμποσα άλλα πράγματα, όχι και τόσο ευγενικά. Άλλοτε χτυπώ τα δάχτυλά μου, τα πόδια μου, μουρμουρίζω ένα τραγούδι, σφυρίζω, κοιτάω εδώ κι εκεί, ξύνομαι, τεντώνομαι, μουντζουρώνω τα χαρτιά μου και οι άνθρωποι νομίζουν πως δεν προσέχω ή πως δεν δείχνω ενδιαφέρον. Όταν γράφω γρήγορα ο γραφικός μου χαρακτήρας είναι άσχημος, σχεδόν δυσανάγνωστος κάτι που με απογοητεύει πολύ και ας μην το δείχνω. Μπορώ να επικεντρώσω την προσοχή μου περισσότερο όταν βγαίνω μια βόλτα ή ακούω μουσική. Συχνά αλλάζω συνεχώς κανάλια στην τηλεόραση , αλλάζω και ραδιοφωνικούς σταθμούς. Οι γονείς μου και οι φίλοι μου τρελαίνονται ‘Μα δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε επιτέλους ΕΝΑ κανάλι; Τέλος σε επισκέψεις στα μουσεία ή σε διάφορες εκθέσεις πρέπει να βιαστώ, να τρέξω. Βλέπω λίγο από δω, λίγο από κει, Α! τι ωραίο που είναι εκείνο! Και τι ωραίο που είναι το άλλο . Το ξέρω ότι είναι πολύ δύσκολο και κουραστικό, να έχετε ένα παιδί σαν εμένα. Σας ζαλίζω όλη την ώρα και συχνά ντρέπεστε για μένα..»

Αυτή είναι μαρτυρία παιδιού με ΔΕΠ-Υ....

Όλο και περισσότερα παιδιά στη σημερινή εποχή εμφανίζουν δυσκολία στο να συγκεντρωθούν σε μία συγκεκριμένη δραστηριότητα και να ολοκληρώσουν μια εργασία με επιτυχία χωρίς να διασπαστεί η προσοχή τους απο εξωτερικά ερεθίσματα. Επίσης, είναι συχνό το φαινόμενο της έντονης κινητικής διάθεσης, πολλές φορές με στοιχεία επιθετικότητας και νευρικής συμπεριφοράς.

Σαφώς, η έντονη ενεργητικότητα, η αυξημένη κινητική δραστηριότητα και η δυσκολία στην ικανότητα συγκέντρωσης και συνεργατικότητας είναι χαρακτηρτιστικά της φυσιολογικής ανάπτυξης των παιδιών.

Στην προσπάθειά τους να εξερευνήσουν το περιβάλλον και να ανταποκριθούν στα ερεθίσματα που δέχονται, τα παιδιά μεταπηδούν απο την μια δραστηριότητα στην άλλη, είναι ζωηρά και συμπεριφέρονται με παρορμητικότητα και ανυπομονησία.

Ορισμένα παιδιά όμως παρουσιάζουν τα στοιχεία αυτά σε υπερβολικό βαθμό.

Ποια είναι η αιτία της ΔΕΠΥ;

Όπως συμβαίνει με αρκετά νοσήματα, η ακριβής αιτιολογία της ΔΕΠΥ δεν είναι γνωστή. Καθώς όλο και περισσότερο οι επιστήμονες βρίσκουν αποδείξεις ότι προέρχεται από βιολογικές αιτίες, μέχρι σήμερα ξέρουμε ότι η ΔΕΠΥ είναι ως ένα βαθμό κληρονομική. Το 76% των παιδιών με ΔΕΠΥ έχουν συνήθως ένα συγγενή με αυτή τη διαταραχή.

Επιπλέον η πρόωρη γέννηση, το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ και το υπερβολικό στρες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο εγκεφαλικός τραυματισμός ή η έκθεση σε τοξικές ουσίες μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της ΔΕΠΥ.
Είναι μύθος ότι η ελλιπής γονική φροντίδα προκαλεί τη ΔΕΠΥ, όμως πληθώρα οικογενειακών χαρακτηριστικών (πχ ασταθής δομή και δυσλειτουργία στην οικογένεια ή έλλειψη γονικού ελέγχου) μπορεί να συμβάλλουν στην επιδείνωση της ΔΕΠΥ.

Ποια κύρια συμπτώματα χαρακτηρίζουν τη ΔΕΠΥ;

ΔΕΠΥ – τύπος Απροσεξίας

• δεν μπορεί να συγκεντρωθεί,
• αποσπάται εύκολα από άσχετα, εξωτερικά ερεθίσματα
• δεν φαίνεται να ακούει,
• δε δίνει σημασία στις λεπτομέρειες,
• κάνει λάθη απροσεξίας,
• δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες,
• αποφεύγει εργασίες που απαιτούν συστηματική πνευματική προσπάθεια, που απαιτούν παρατεταμένη συγκέντρωση
• ξεχνά τις σχολικές εργασίες
• χάνει πράγματα του (βιβλία, φυλλάδια, παιχνίδια ) και
• γενικά είναι ανοργάνωτος/η
→ Ο τύπος αυτός είναι συχνός σε παιδιά σχολικής ηλικίας που μπορεί να μη γίνουν αντιληπτά επειδή δεν έχουν διασπαστική συμπεριφορά.

ΔΕΠΥ – τύπος Παρορμητικότητας/Υπερκινητικότητας

• δυσκολεύεται να παραμείνει καθισμένος/η,
• κουνάει χέρια, πόδια, ή στριφογυρίζει στη καρέκλα,
• κοιτά συνέχεια γύρω του και πειράζει τους άλλους,
• σηκώνεται όταν δεν επιτρέπεται,
• τρέχει και σκαρφαλώνει υπερβολικά.
• δεν σκέφτεται πριν αντιδράσει,
• απαντάει πριν ολοκληρωθεί η ερώτηση,
• μιλάει συνεχώς,
• δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του,
• στα παιχνίδια δεν ακολουθεί κανόνες,
• διακόπτει ή ενοχλεί τους άλλους,

→ Ο τύπος αυτός είναι πιο συχνός σε παιδιά μικρότερης ηλικίας που παρουσιάζουν έντονα υπερκινητική και παρορμητική συμπεριφορά. Στα παιδιά αυτά, το πρόβλημα της συγκέντρωσης της προσοχής δεν είναι ιδιαιτέρως εμφανές, γιατί δεν έχουν ξεκινήσει σχολείο.


ΔΕΠΥ – Συνδυασμένος τύπος: Είναι επίσης συνηθισμένος τύπος ΔΕΠΥ στα παιδιά και στους εφήβους όπου παρουσιάζεται συνδυασμός κάποιων από τα παραπάνω συμπτώματα απροσεξίας, υπερκινητικότητας και παρορμητικής συμπεριφοράς.

Ποια άλλα προβλήματα μπορεί να συνυπάρχουν με τη ΔΕΠΥ;

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ, ιδίως αν δεν έχει διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί, έχουν αρκετές δυσκολίες που εκδηλώνονται στο σχολικό, οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον και συχνά οδηγούν σε

χαμηλές επιδόσεις στα μαθήματα και αποτυχία στο σχολείο
αυξημένο στρες και χαμηλή αυτοεκτίμηση
επιθετική και διασπαστική συμπεριφορά ή προβλήματα διαγωγής
απόρριψη από τους άλλους – δυσκολία στις σχέσεις με τους συμμαθητές και φίλους

Πως μπορεί να διαπιστωθεί αν ένα παιδί έχει ΔΕΠΥ;

Η διάγνωση θα πρέπει να γίνεται μόνο από εξειδικευμένη παιδοψυχιατρική διεπιστημονική ομάδα σε συνεργασία με την οικογένεια και τους εκπαιδευτικούς για να εκτιμηθούν όλες οι παράμετροι της συμπεριφοράς του παιδιού.

Μέθοδοι και στρατηγικές παρέμβασης

Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του θέματος είναι η ολιστική και διεπιστημονική προσέγγισή του. Ειδικότητες όπως ο ειδικός εκπαιδευτικός, ο ψυχολόγος, ο εργοθεραπευτής ο παιδοψυχίατρος αξιοποιούνται και συνεργάζονται αναζητώντας τις καλύτερες λύσεις. Η αξιολόγηση κάθε εκπαιδευτικής παρέμβασης δεν γίνεται βιαστικά. Για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ χρειάζεται να εφαρμόζεται ένα πλήρες πρόγραμμα - εξατομικευμένο και μοναδικό για την κάθε περίπτωση- που να στοχεύει στην πολύπλευρη διαχείριση των δυσκολιών του παιδιού και του περιβάλλοντός του. Ένα τέτοιο πρόγραμμα αντιμετώπισης μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό θεραπευτικών προσεγγίσεων, για παράδειγμα συνεδρίες ψυχοεκπαίδευσης παιδιών, παρεμβάσεις αποκατάστασης των δυσκολιών στο σχολείο, οικογενειακή συμβουλευτική και φαρμακευτική αντιμετώπιση.
→ Για να έλθει η επιθυμητή αλλαγή χρειάζεται να μεσολαβήσει αρκετός χρόνος μετά την παρέμβαση, καθώς και η επανάληψή της, έως ώσπου να εμφανιστεί η θετική διαφοροποίηση.

Άντα Τσικερδή - Εδική Παιδαγωγός MSc
ΚΕΝΤΡΟ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
lamiareport.gr