Γρηγόρης Αυξεντίου
Τη φέρανε την Άνοιξη, ταχιά τα χελιδόνια
και χαίρονται τις μυγδαλιές, με τ' ανθισμένα κλώνια.
Γιόμισε η πλάση χρώματα, κι ο ήλιος κυβερνάει
μ' αχτίδες χρυσοποίκιλτες, όλη τη γη κεντάει.
Κι απάνω στα ψηλά βουνά, που λυώσανε τα χιόνια
πλανιέται η θύμηση ξανά, στα περασμένα χρόνια.
Εκεί στην άκρη του βουνού στου Μαχαιρά τη ράχη
εδώ και χρόνια κάμποσα, έγινε εκείνη η μάχη.
Ένας λεβέντης σταυραετός, έγραψε μια σελίδα
ολόλαμπρη, πανώρια, όπως τον Λεωνίδα.
Γρηγόρη γιε λεβεντονιέ, γι' αυτή σου την σελίδα
που δόξασε κι ανύψωσε την ταπεινή πατρίδα.
Σου κλίνουμε ευλαβικά, Σταυραετέ, το γόνυ, Εσένα φάρο
φωτεινό, έχουν οι απογόνοι.
Από το βιβλίο ΖΗΔΡΟΣ του Σπύρου Παπαγεωργίου εκδόσεις Κ. Επιφανίου
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου γεννήθηκε στο χωριό Λύση Αμμοχώστου στις 22 Φεβρουαρίου 1928. Με την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο μετέβη στην Ελλάδα για να σπουδάσει στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Μπήκε τελικά στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών και παράλληλα μελετούσε για να εγγραφεί στη Φιλοσοφική. Υπηρέτησε στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ως Ανθυπολοχαγός πεζικού και μετά επέστρεψε στην Κύπρο, όπου εργάστηκε ως οδηγός ταξί.
Στις 20 Ιανουαρίου 1955 έγινε η πρώτη συνάντηση του Αυξεντίου με τον Γεώργιο Διγενή - Γρίβα, που ήταν αρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) και μπήκε στον αγώνα κατά των Άγγλων. Την άνοιξη του ιδίου χρόνου συμμετείχε στις επιθέσεις κατά της Ηλεκτρικής Εταιρείας και του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Λευκωσίας.
Πολύ γρήγορα διακρίθηκε για τις ηγετικές του ικανότητες και του δόθηκε η θέση του υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α, της μεγαλύτερης απελευθερωτικής οργάνωσης στο νησί, με κύριο στόχο την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της σύντομης αντιστασιακής του δράσης έλαβε τα ψευδώνυμα «Ζήδρος», «Ρήγας», «Αίαντας», «Άρης», «Μάστρος» και «Ζώτος».
Οι Άγγλοι κατακτητές έκαναν πολλές προσπάθειες για να τον συλλάβουν και τον επικήρυξαν με 5.000 λίρες. Ο Αυξεντίου πάντα τους ξέφευγε και ποτέ δεν έχασε το κουράγιο του. Μια φορά μεταμφιέστηκε σε καλόγερο και κέρασε τους άγγλους διώκτες του χωρίς να τον αναγνωρίσουν. Στις 10 Ιουνίου του 1955 βρήκε την ευκαιρία να παντρευτεί την αγαπημένη του Βασιλική στο μοναστήρι του Αχειροποιήτου.
Στις 12 Δεκεμβρίου 1955 ο Αυξεντίου και όλη η ιεραρχία της ΕΟΚΑ παγιδεύτηκαν από τους Βρετανούς στο όρος Τρόοδος, κοντά στο χωριό Σπίλια. Ο Αυξεντίου, όχι μόνο οδήγησε τους συντρόφους του σε ασφαλές μέρος, αλλά άφησε τους Άγγλους να αλληλοπυροβολούνται και να έχουν πολλά θύματα.
Στα τέλη Φεβρουαρίου 1957 οι αγγλικές δυνάμεις ασφαλείας έλαβαν την πληροφορία από ένα βοσκό ότι ο Αυξεντίου και η ομάδα του κρύβονται σε μια σπηλιά πλησίον της Μονής Μαχαιρά στο όρος Τρόοδος. Αμέσως, απόσπασμα από 60 στρατιώτες έφθασε εκεί το απόγευμα της 2ας Μαρτίου. Περικύκλωσε τη σπηλιά και κάλεσε τον Αυξεντίου να παραδοθεί. Ο επικεφαλής του βρετανικού αποσπάσματος, ανθυπολοχαγός Μίντλετον, πλησίασε την είσοδο της σπηλιάς και φώναξε: «Ρίξε τα όπλα σου και παραδώσου, αλλιώς θα επιτεθούμε». Κάποιος απάντησε: «Καλά παραδινόμαστε». Τέσσερις άνδρες βγήκαν έξω, όχι και ο Αυξεντίου. Ο Μίντλετον τον κάλεσε και πάλι να παραδοθεί, αλλά έλαβε την υπερήφανη απάντηση «Μολών λαβέ»...
ΣΗΜΕΡΑ ΤΑ ΞΗΜΕΡΩΜΑΤΑ ΣΤΗ ΠΟΛΥΠΑΘΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΑΓ.ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ ΑΡΙΣΤΕΡΙΣΤΕΣ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ ΚΑΙ ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ ΕΣΠΑΣΑΝ ΚΑΙ ΕΚΑΨΑΝ ΜΕ ΜΟΛΟΤΩΦ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ CAFE ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΣΕ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΠΡΟΦΑΝΩΣ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΔΥΝΑΜΗΣ ΚΑΙ ΑΣΥΔΟΣΙΑΣ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ.
