Χίος: Η καταστροφή της μαστίχας σε αριθμούς
κτηνοτρόφους. Η «Espresso της Κυριακής» καταγράφει το μέγεθος της καταστροφής ενός προϊόντος που κρατάει ζωντανό το νησί, τη μυροβόλο του Αιγαίου, από αρχαιοτάτων χρόνων.
Η φωτιά στη Xίo μπορεί να έσβησε, οι πληγές όμως που αφήνει πίσω της θα καίνε για χρόνια τη γεωργική οικονομία. Η τραγική αυτή εκτίμηση είναι η κοινή...
διαπίστωση όλων των παραγωγών και των κατοίκων, οι οποίοι όλη την προηγούμενη εβδομάδα έζησαν εικόνες βιβλικής καταστροφής στο νησί του Ομήρου.
Η πυρκαγιά που κατάκαψε τα Μαστιχοχώρια μαζί με τους κόπους και τις περιουσίες των παραγωγών είναι το μείζον πρόβλημα που απασχολεί όλους τους παράγοντες της Πολιτείας, αφού τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα θα εμφανιστούν τις επόμενες δεκαετίες σε έναν τόπο που το μεγαλύτερο ποσοστό της εσωτερικής οικονομίας στηρίζεται στην καλλιέργεια και την εξαγωγή μαστίχας.
Χαρακτηριστικό της κρισιμότητας με την οποία η επίσημη Πολιτεία αντιμετωπίζει την καταστροφή είναι οι σοβαρές υπόνοιες για εμπρησμό, γεγονός που οδήγησε τον υπουργό Δημόσιας Τάξης Νίκο Δένδια να ανακοινώσει δημόσια και την εμπλοκή της ΕΥΠ στις έρευνες για την εξιχνίαση των αιτίων που οδήγησαν στη ραγδαία εξάπλωση των πυρκαγιών και τον εντοπισμό τυχών δραστών.
Την ίδια ώρα, αν και ο ακριβής υπολογισμός των ζημιών στη ζωική παραγωγή και στις καλλιέργειες δεν είναι δυνατόν να γίνει με ακρίβεια, οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για καταστροφή πάνω από το 25% των δέντρων και των σχίνων, με χρηματική ζημία που ξεπερνά τα τέσσερα εκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, μαζ [Ευθύμης Μονίαρος, πρόεδρος της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου. ] ζί με τους καπνούς πνίγηκαν εκτός από τη γεωργική παραγωγή και οι όποιες ελπίδες ανάκαμψης του τουρισμού στις περιοχές που επλήγησαν.
145.890 ΚΑΜΕΝΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ
Οι εικόνες με το πολύτιμο δάκρυ της μαστίχας που τις τελευταίες ημέρες κάνουν τον γύρο του κόσμου δεν είναι ικανές να περιγράψουν το μέγεθος της περιβαλλοντικής και οικολογικής καταστροφής που υπέστη το νησί από τη μανία της πύρινης λαίλαπας.
Σύμφωνα με τον εμπειρότατο ερευνητή και αντιστράτηγο ε.α. του Π.Σ. Ανδριανό Γκουρμπάτση, «η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε τα ξημερώματα της 18ης Αυγούστου 2012 στην περιοχή Καρυών - Νέα Μονή σε δύσβατη δασική έκταση λόγω των ευνοϊκών κλιματικών συνθηκών εξαπλώθηκε γρήγορα σε πολλές από τις περιφερειακές ενότητες του δήμου Χίου, όπως Ανάβατος, Αυγώνυμα, Λίθιο, Βέσσα, Ελατα, Αρμόλια, Καλαμωτή, Πυργί, Ολύμποι, Καρύντα, Αγ. Γεώργιο Συκούσας και Σιδηρούντα».
Με απίστευτη μανία η φωτιά συνέχισε το καταστροφικό έργο της, παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες των πυροσβεστικών δυνάμεων, εθελοντών, στρατιωτών και κατοίκων, οι οποίοι κάτω από αντίξοες συνθήκες προσπάθησαν να την περιορίσουν.
Σύμφωνα με τις νεότερες μετρήσεις από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Δασικών Πυρκαγιών (EFFIS), οι συνολικά καμένες εκτάσεις ανέρχονται σε 145.890 στρέμματα αγροτοδασικής έκτασης. Ειδικότερα, η σύνθεση των προαναφερόμενων καμένων εκτάσεων είναι η εξής:
α) Το 7,99% δάση πλατύφυλλων.
β) Το 16,05% βλάστηση σκληρόφυλλων.
γ) Το 19,8% θαμνώδεις εκτάσεις.
δ) Το 30,02% διάφορες φυτικές περιοχές.
ε) Το 26,14% αγροτικές εκτάσεις.
ΟΙ ΜΑΣΤΙΧΟΠΑΡΑΓΩΓΟΙ
Η πύρινη λαίλαπα απλώθηκε από τα Αυγώνυ [Η μανία της πύρινης λαίλαπας κατέστρεψε 146.000 στρέμματα.] μα και τις Καριές μέχρι το Πυργί -εξαιρουμένης της ακτογραμμής- ενώ, όπως τονίζουν οι μαστιχοπαραγωγοί, η ζημιά αγγίζει το 25% της συνολικής παραγωγής τους.
Οπως επισημαίνει στην «Espresso της Κυριακής» ο πρόεδρος της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου (ΕΜΧ) Ευθύμιος Μονίαρος, επλήγησαν οι 11 από τους 20 συνεταιρισμούς της Ενωσης, οι οποίοι προσκομίζουν ετησίως το 53% της συνολικής παραγωγής μαστίχας.
Στις περιοχές Αγ. Γεωργίου, Λιθί, Ελατα, Βέσσα καταστράφηκαν ολοσχερώς οι καλλιέργειες, ενώ σημαντικές ζημιές δημιουργήθηκαν στις περιοχές Αρμόλια, Πυργί, Ολύμποι, Μεστά, Καλαμωτή και Κοινή.
«Αυτό δεν σημαίνει ότι χάνεται η μισή παραγωγή, αφού σε αρκετά από τα χωριά που επλήγησαν υπάρχουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις που δεν άγγιξε η φωτιά ή κάποιες που σώθηκαν και καψαλίστηκαν οι σχίνοι, η απόδοση των οποίων θα φανεί πια την επόμενη άνοιξη. Από την άλλη μεριά, δεν είναι μόνον η απώλεια της φετινής παραγωγής, διότι πρέπει να αναλογιστείτε πως ένας παραγωγός, όταν αντικαταστήσει έναν καμένο σχίνο, απαιτούνται τουλάχιστον δέκα χρόνια για να δώσει το δέντρο παραγωγή. Αρα, το πρόβλημα θα το δούμε μπροστά μας τα επόμενα χρόνια».
Ηδη η ΕΜΧ ζητάει με επιστολή της προς το υπουργείο Γεωργίας και τη Δ/νση ΕΛΓΑ να επισπεύσουν τις διαδικασίες των ελέγχων στα καμένα και να επιδοθούν σύντομα αποζημιώσεις στους δικαιούχους. Ως επόμενο βήμα ο κ. Μονίαρος προσδιόρισε τη συνεργασία της ΕΜΧ με τους παραγωγούς και τη Γεωργική Υπηρεσία, ώστε να προχωρήσει ανασχίνωση σε μια νέα βάση, η οποία θα προβλέπει μεταξύ άλλων και καλύτερη θωράκιση των καλλιεργειών από τις πυρκαγιές. Ο ίδιος πάντως εκτιμά ότι, παρά την απώλεια σε μεγάλο ποσοστό της φετινής παραγωγής, η Ενωση με το απόθεμα που διαθέτει θα μπορέσει να καλύψει τη ζήτηση.
ΖΗΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟ [Το μάζεμα της μαστίχας είναι ιεροτελεστία.] Ι
Ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι μελισσοκόμοι, οι οποίοι, εκτός του ότι έχασαν χιλιάδες κυψέλες, το κυριότερο ζήτημα που τους απασχολεί είναι ότι χάθηκε το φυσικό περιβάλλον το οποίο έτρεφε τις μέλισσες.
Οπως τόνισε σε δηλώσεις του ο ταμίας του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Βασίλης Βούκατας, η ζημιά που έπαθαν οι Χιώτες μελισσοκόμοι θα τους ακολουθεί και τα επόμενα τριάντα με σαράντα χρόνια:
«Εκτός από τη μεγάλη καταστροφή που υπέστησαν στο μελισσοκομικό τους κεφάλαιο (ένας πρώτος απολογισμός κάνει λόγο για 3.000 καμένες κυψέλες), τα εδάφη που έγιναν βορά στην πύρινη λαίλαπα απέδιδαν το 60% της ετήσιας παραγωγής μελιού, με ό,τι σημαίνει αυτό για την επόμενη μέρα της δραστηριότητας αυτών των ανθρώπων. Είμαστε εκατόν πενήντα μελισσοπαραγωγοί και άρα μιλάμε για εκατόν πενήντα οικογένειες. Τα προβλήματα είναι δύο: πρώτα, η απώλεια του ζωικού κεφαλαίου, αφού χάσαμε πάνω από 3.000 κυψέλες, και δεύτερο, το πιο επώδυνο, ότι στα επόμενα χρόνια το μισό νησί θα καταστεί απρόσφορο για μελισσοκομική εκμετάλλευση λόγω του ότι κάηκαν τα πεύκα. Οι επόμενες γενιές δύσκολα θα σταθούν στα πόδια τους. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα πεύκα θέλουν τριάντα με πενήντα χρόνια για να δώσουν παραγωγή».
ΕΧΑΣΑΝ ΤΑ 2/3 ΤΩΝ ΒΟΣΚΟΤΟΠΩΝ
Στην ανάγκη άμεσης οικονομικής βοήθειας των κτηνοτρόφων για να θρέψουν τα κοπάδια τους, μιας και το μεγαλύτερο τμήμα των βοσκοτόπων στο νησί έγινε στάχτη, αναφέρθηκε και ο πρόεδρος των Κτηνοτρόφων του νησιού Γιάννης Γεωργούλης μιλώντας στα τοπικά μέσα ενημέρωσης.
Ο κ. Γεωργούλης εξέφρασε την απόγνωσή του για το πού θα μεταφερθούν άμεσα τα κοπάδια της Νότιας Χίου, ενώ επεσήμανε την οικονομική ζημιά που συνεπάγεται αυτή η πυρκαγιά για όλους τους κτηνοτρόφους του νησιού, αφού έχασαν περίπου τα 2/3 των βοσκοτόπων τους. «Πρέπει άμεσα να αποσταλούν τροφές και να βρεθούν νέοι βοσκότοποι» ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος των κτηνοτρόφων.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ
Η ιστορία της Χίου έχει συνδεθεί άρρηκτα με τη μαστίχα, καθώς από αρχαιοτάτων χρόνων κατέχει το αποκλειστικό προνόμιο της παραγωγής της. Από την εποχή της παρακμής του Βυζαντίου, οι ανατολικοί λαοί διεκδίκησαν την κατοχή της Χίου για να εξασφαλίσουν το αποκλειστικό εμπόριο της μαστίχας. Δεν είναι τυχαίο ότι αποκαλούσαν το νησί «ο Παράδεισος της Ανατολής», αφού επί τουρκοκρατίας το νησί κατέβαλε φόρο στην Πύλη 220.000 γρόσια, έναντι 300.000 της Κρήτης και 338.000 ολόκληρης της Πελοποννήσου.
Η πρώτη συστηματική οργάνωση της εμπορίας της μαστίχας έγινε κατά την περίοδο της κατοχής της Χίου από τους Γενουάτες. Η ακμή του εμπορίου της μαστίχας διατηρήθηκε έως τις αρχές του 20ού αιώνα, οπότε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος επέφερε κρίση και στη μαστίχα.
Το 1938 ιδρύθηκαν οι 20 Συνεταιρισμοί Μαστιχοπαραγωγών, μέλη των οποίων ήταν υποχρεωτικά όλοι οι μαστιχοπαραγωγοί, και μέσα στον πρώτο κιόλας χρόνο από την ίδρυσή τους η τιμή που πλήρωνε η ΕΜΧ στον παραγωγό τριπλασιάστηκε. Δυστυχώς, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος σταματά και εμποδίζει την παραγωγική διαδικασία. Οι προσπάθειες που έγιναν μεταπολεμικά άργησαν να φέρουν αποτέλεσμα, όμως το 1962 οι πωλήσεις έφθασαν τα 241.000 από τα 183.000 κιλά που ήταν το 1958, γεγονός που αποτέλεσε τεράστια επιτυχία.
Εκτός από την εμπορική δραστηριότητα της Ενωσης, έγινε προσπάθεια και για τη βιομηχανική επεξεργασία της μαστίχας. Το 1950 άρχισε να παρασκευάζεται στις ειδικές εγκαταστάσεις της Ενωσης το μαστιχέλαιο, ενώ το 1957 λειτούργησε και το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής τσίκλας. Το 1985 δημιουργείται το σύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής της τσίχλας, η ΕΛΜΑ.
Ετος-σταθμός στην ιστορία της μαστίχας υπήρξε το 1997, οπότε και αναγνωρίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Ενωση η μαστίχα Χίου, το μαστιχέλαιο Χίου και η τσίχλα Χίου ΕΛΜΑ ως προϊόντα προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ). Επόμενο σημαντικό γεγονός ήταν η ίδρυση από την Ενωση της θυγατρικής της εταιρείας Mediterra S.A. με βασικό σκοπό την ανάπτυξη δικτύου λιανικής πώλησης μαστίχας και προϊόντων μαστίχας με την επωνυμία Mastihashop.
Στόχος της Ενωσης με την ίδρυση των Mastihashop είναι η ανάπτυξη δικτύου καταστημάτων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με σκοπό την ανάδειξη, προβολή και προώθηση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό της μαστίχας και των διαφορετικών της χρήσεων και ιδιοτήτων μέσα από προϊόντα μαστίχας που παράγονται στη Χίο. Τέλος, το 2008 η μαστίχα εντάχθηκε στα οικονομικώς ενισχυόμενα από την Ευρωπαϊκή Ενωση προϊόντα, εξέλιξη ιδιαίτερα σημαντική για τους μαστιχοπαραγωγούς.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου